دستگاه آزمون و تست استحکام و مقاومت کششی نخ های نواری پلی اولفین طبق استاندارد ملی 7618
فراتست عرضه کننده دستگاه های تست
0912-3750274
021-88705040
منبع و مأخذي كه براي تهيه اين استاندارد به كار رفته به شرح زير است :
BS 4611 : 1989 Polyolefin tape yarns- Test methods
نساجي – نخ هاي نواري پلي الفيني – روش هاي آزمون
1 هدف
هدف از تدوين اين استاندارد ، تعيين روش هاي آزمون نخ هاي نواري پلي الفيني و فرآورده هاي آن
( به غير از طنابها ) كه در صنعت نساجي مورد استفاده قرار مي گيرند ، مي باشد .
2 دامنه كاربرد
اين استاندارد در مورد نخ هاي نواري پلي الفيني به شرح زير كاربرد دارد :
الف- نخ هاي نواري از جنس پلي پروپيلن طبق استاندارد ملي ايران …1
ب- نخ هاي نواري از جنس پلي اتيلن طبق استاندارد ملي ايران …2
پ- كوپليمرهاي پروپيلن و اتيلن و مخلوط فيزيكي از پليمرهاي الفيني
3 مراجع الزامي
مدارك الزامي زير حاوي مقرراتي است كه در متن اين استاندارد به آنها ارجاع داده شده است . بدين ترتيب آن مقررات جزئي از اين استاندارد محسوب مي شود . در مورد مراجع داراي تاريخ چاپ و / يا تجديدنظر ، اصلاحيه ها و تجديد نظرهاي بعدي اين مدارك مورد نظر نيست . معهذا بهتر است كاربران ذينفع اين استاندارد ، امكان كاربرد آخرين اصلاحيه ها و تجديدنظرهاي مدارك الزامي زير را مورد بررسي قرار دهند . در مورد مراجع بدون تاريخ چاپ و / يا تجديدنظر ، آخرين چاپ و / يا تجديدنظر آن مدارك الزامي ارجاع داده شده مورد نظر است .
استفاده از مراجع زير براي كاربرد اين استاندارد الزامي است :
3-1 استاندارد ملي ايران 28 : سال 1383 نساجي- اندازه گيري چگالي خطي ( نمره ) نخ بصورت كلاف
3-2 استاندارد ملي ايران 29 : سال 1381 منسوجات- روش تعيين نيرو و ازدياد طول تا حد پارگي نخ تك رشته
3-3 استاندارد ملي ايران 32 : سال 1380 اندازه گيري تاب نخ به روش شمارش مستقيم
3-4 استاندارد ملي ايران 948 : سال 1370 محيط هاي استاندارد براي آماده كردن آزمايش منسوجات
3-5 استاندارد ملي ايران 1231 : سال 1353 نامگذاري مشخصات نخ و طرز نوشتن آنها
3-6 استاندارد ملي ايران 1243 : سال 1381 منسوجات- تعيين ضخامت منسوجات و كالاهاي نساجي
3-7 استاندارد ملي ايران 4084 : سال 1376 روش تعيين ثبات رنگ در مقابل نور مصنوعي- لامپ قوس گزنون
3-8 BS 3412 : 1992 Methods of specifying general purpose polyethylene materials for moulding and extrusion
3-9 BS 4859 : 1989 Methods for test for fabrics produced from polyolefin tape yarns
3-10 BS 5139 : 1991 Method of specifying general purpose polypropylene and propylene copolymer materials for moulding and extrusion
4 اصطلاحات و تعاريف
در اين استاندارد اصطلاحات و / يا واژه ها با تعاريف زير به كار مي رود :
4-1 نخ نواري
نخ تخت يا مسطحي است كه نسبت عرض به ضخامت آن زياد بوده و به صورت فيلم يا فرآيند ذوب ريسي تهيه مي گردد .
4-2 نخ فرآوري شده1
نخ حاصل از نخ نواري پس از مراحلي مثل تاب دادن ، فيبريله كردن2 و چند لا كردن ، مي باشد .
4-3 بسته نخ
طولي از نخ كه براي حمل ، نگهداري و مراحل توليد به شكل مناسبي مثل كيك ( بسته هاي استوانه اي شكل بدون بوبين ) ، كلاف ، قرقره ، بوبين ، ماسوره و امثال آن پيچيده مي شود .
4-4 مدول Secant
مدول Secant عبارتست از شيب خطي كه از مبدأ واقعي تا هر نقطه واقع بر روي منحني نيرو- ازدياد طول رسم مي گردد .
يادآوري- به طور تجربي مدول يانگ ( E ) به دو روش از روي منحني نيرو- ازدياد طول محاسبه مي گردد . يك روش مدول تانژانت ( Et ) مي باشد كه عبارتست از شيب خطي كه از مبدأ واقعي تا اولين نقطه بر روي منحني رسم مي گردد و روش ديگر مدول Secant ، ( Es ) طبق بند 4-4 مي باشد .
5 شرايط محيطي استاندارد جهت آماده سازي آزمونه و انجام آزمون
دماي محيط جهت انجام آزمون 2 ± 20 درجه سلسيوس مي باشد . در موارد اختلاف ، جهت آماده سازي و انجام آزمون بايد از شرايط محيطي استاندارد ، طبق استاندارد ملي ايران 948 ( دماي 2 ± 20 درجه سلسيوس و رطوبت نسبي 2 ± 65 درصد ) استفاده نمود .
يادآوري- الياف پلي الفيني وقتي در معرض نور شديد خورشيد قرار مي گيرند ، تجزيه مي شوند . چنانچه اين عامل حائز اهميت باشد ، بايد درجه پايداري آنها طبق توافق طرفين ذينفع تعيين گردد .
6 تهيه آزمونه
6-1 نمونه برداري از بسته نخ
از هر محموله به ازاي هر تن ، به طور تصادفي 5 بسته يا نمونه اي معادل حداقل 5 بسته انتخاب كنيد .
6-2 تعداد آزمونه
براي هر آزمون ، از هر بسته نخ ، يك آزمونه انتخاب نماييد .
7 روش هاي آزمون
7-1 تعيين چگالي خطي ( نمره )
7-1-1 كليات
روش آزمون طبق استاندارد ملي ايران 28 مي باشد . نمونه ها را به مدت 24 ساعت در شرايط محيطي استاندارد ( طبق بند 5 ) قرار دهيد . در اين روش چگالي خطي نخ برحسب تكس ، به دو صورت تعيين مي گردد :
الف ) تعيين جرم نخ در شرايط محيطي استاندارد ( انتخاب 1 )
ب ) تعيين جرم نخ پس از استخراج مواد اضافي و قرار گرفتن در شرايط محيطي استاندارد
( انتخاب 4 )
7-1-2 اصول كار
كلافهاي نخ با طول معين ، در شرايط محيطي استاندارد يا پس از استخراج مواد اضافي در شرايط محيطي استاندارد ، توزين مي گردند . با مشخص نمودن طول و جرم هر كلاف ، چگالي خطي نخ برحسب تكس محاسبه مي گردد .
7-1-3 دستگاه و وسايل لازم
7-1-3-1 دستگاه كلاف پيچ
محيط كلاف پيچ يك متر مي باشد . از ساير دستگاههاي كلاف پيچ در صورتي كه محيط اسمي آن كمتر از 900 ميلي متر نباشد ، مي توان استفاده نمود . اين دستگاه مي تواند به صورت دستي يا برقي بوده و بايد مجهز به وسيله اي جهت اعمال كشش قابل تنظيم و حركت نخ به صورت رفت و برگشتي باشد تا در هنگام پيچش ، از روي هم پيچيدن نخ در يك نقطه جلوگيري نمايد .
7-1-3-2 ترازو
دقت ترازو بايد 2/0 درصد باشد .
7-1-4 روش آزمون
7-1-4-1 تهيه كلاف
از هر بسته نخ توسط كلاف پيچ ، يك كلاف 10 متري تهيه كنيد . به هنگام پيچيدن كلاف ، به نخ كشش كافي اعمال كنيد تا اطمينان حاصل شود كه محيط كلاف بيش از 25/0 ± درصد با محيط كلاف پيچ اختلاف نداشته باشد . نخ را به گونه اي كه در مرحله بعدي فرآيند توليد ، تحت كشش قرار مي گيرد ، از بسته باز كنيد .
به منظور دقت بيشتر ، مي توان كلاف 50 متري تهيه نمود .
7-1-4-2 توزين كلافها ( روش 1 )
كلافها را به مدت 24 ساعت در شرايط محيطي استاندارد ( طبق بند 5 ) قرار داده و سپس هر كلاف را با دقت 2/0 درصد توزين نماييد .
7-1-4-3 توزين كلافها ( روش 2 )
مواد غير ليفي را از كلافها طبق روش مناسب شرح داده شده در استاندارد ملي ايران …1 خارج كنيد . سپس كلافها را به مدت 24 در شرايط محيطي ( طبق بند 5 ) قرار داده و هر كلاف را با دقت 2/0 درصد توزين نماييد .
7-1-4-4 روش محاسبه نتايج
چگالي خطي هر كلاف را برحسب تكس به صورت زير محاسبه كنيد :
M × 1000
= چگالي خطي ( تكس )_______________
NL
به طوري كه :
L = محيط واقعي كلاف پيچ بر حسب متر
M = جرم كلاف بر حسب گرم
N = تعداد دور نخ در كلاف پيچ
7-2 تعيين پهنا
پهناي نخ نواري به وسيله صفحه شطرنجي با تقسيم بندي 05/0 ميلي متر كه بر روي عدسي چشمي ( طبق شكل 1 ) يا ميكروسكوپ پروژكتينا قرار گرفته ، اندازه گيري مي شود .
از هر بسته نخ ، يك نمونه را آزمايش نموده و عرض نخ را با تقريب 1/0 ميلي متر ثبت نماييد .
7-3 تعيين ضخامت
ضخامت نخ نواري طبق استاندارد ملي ايران 1243 اندازه گيري مي گردد . سطح پايه فشارنده دستگاه ضخامت سنج بايد ( 1 ± 100 ) ميلي متر مربع با قطر ( 05/0 ± 28/11 ) ميلي متر باشد .
يادآوري 1- اين روش براي نخ هاي نواري با خطوط برجسته1 ( شياردار ) مناسب نمي باشد .
يادآوري 2- فشار 01/0 ± 1 كيلو پاسكال بايد روي تمام سطح پايه فشارنده ، اعمال شود .
7-4 تعيين تاب
7-4-1 اصول كلي
تاب نخ يك لا و چند لا طبق استاندارد ملي ايران 32 اندازه گيري مي گردد و به صورت تعداد تاب در واحد طول گزارش مي شود .
7-4-2 دستگاه لازم
7-4-2-1 دستگاه تاب سنج
اين دستگاه بايد داراي يك گيره ثابت ، يك گيره چرخان در دو جهت ترجيحاً به كمك چرخ دنده و شمارنده بوده و شمارنده آن بايد قادر به ثبت تعداد چرخش گيره متحرك با دقت 1/0 دور باشد . فاصله بين دو گيره دستگاه بايد حداقل تا 25/0 متر قابل تنظيم بوده و مجهز به سيستمي براي اعمال كشش به آزمونه قبل از انجام آزمون باشد .
7-4-3 نمونه برداري
آزمونه ها را طبق بند 6-1 انتخاب كنيد . آزمونه ها نبايد از يك متري انتهاي بسته برداشته شوند . به علت بالا بودن تاب زنده در نخ هاي نواري پلي الفيني و به منظور جلوگيري از باز شدن تاب قبل از انجام آزمون ، پيشنهاد مي گردد كه آزمونه ها در حين انجام آزمون از بسته بريده و جدا نشوند . طول آزمونه بايد به اندازه اي باشد تا به راحتي در داخل گيره هاي دستگاه قرار گيرد . در بين هر آزمون ، مقداري از نخ را باز كرده و دور بريزيد .
آزمونه ها را از بسته هاي نخ با اندازه معمولي ( مشابه با اندازه مورد مصرف در مرحله بعدي فرآيند توليد ) انتخاب كنيد . روش اندازه گيري تاب را مي توان طبق توافق طرفين ذينفع تغيير داد ولي بايد توجه نمود كه در صورت باز شدن نخ از بالاي بسته ، تعداد تاب تغيير كرده و چنانچه نخ از پهلوي بسته باز شود ، در تعداد تاب تغييري به وجود نمي آيد . بنابراين روش باز كردن نخ از بسته بايد در گزارش آزمون قيد گردد .
7-4-4 روش آزمون
براي اطمينان از تجديد پذيري نتايج ، آزمونه ها را با اعمال كشش 1 ± 5 ميلي نيوتن بر تكس در گيره هاي دستگاه قرار دهيد . با گردش گيره چرخان ، تاب نخ را باز كنيد . سوزني را در بين الياف يا اجزاي نخ حركت دهيد تا باز شدن تاب مشخص شود .
طول آزمونه و تعداد گردش گيره چرخان را پس از باز شدن تاب آزمونه با دقت 1/0 دور ، ثبت كنيد . در صورتي كه اندازه گيري تاب هر لاي نخ مورد نظر باشد ، بايد ابتدا تاب نخ چند لا را باز كنيد . جهت جلوگيري از تغيير تاب ، ابتدا و انتهاي هر لا را محكم نموده و تاب هر لا را توسط دستگاه تاب سنج اندازه گيري كنيد .
7-4-5 روش محاسبه و بيان نتايج
تاب در متر نخ را با تقسيم ميانگين مقادير بدست آمده بر طول آزمونه ، محاسبه كنيد . جهت تاب را ( S يا Z ) طبق استاندارد ملي ايران 1231 تعيين و همراه با روش باز كردن نخ از بسته ( طبق بند 7-4-3 ) ، گزارش نماييد .
7-4-6 گزارش آزمون
گزارش آزمون بايد حاوي اطلاعات زير باشد :
الف- ذكر شماره اين استاندارد
ب- جزئيات مربوط به نمونه مورد آزمون
پ- نتايج بدست آمده طبق بند 7-4-5
7-5 تعيين نيروي پارگي ، استحكام ، ازدياد طول و مدول الاستيك
7-5-1 اصول كلي
آزمون را طبق استاندارد ملي ايران 29 انجام دهيد . طول آزمونه بايد 250 ميلي متر و سرعت انجام آزمون 250 ميلي متر بر دقيقه باشد . نيرو و ازدياد طول تا حد پارگي نمونه را محاسبه نماييد .
استحكام نخ را با تقسيم نيرو تا حد پارگي بر چگالي خطي نخ ( طبق بند 7-1 ) تا سه رقم اعشار محاسبه و بر حسب ميلي نيوتن بر تكس گزارش كنيد .
7-5-2 مدول الاستيك
با توجه به درصد ازدياد طول تا حد پارگي نخهاي نواري ( E%) ، رابطه بين مدول الاستيك و مدول Secant به صورت زير مي باشد :
E% > 5 مدول الاستيك = 5 درصد Secant مدول
2 < E% < 5 مدول الاستيك = 2 درصد Secant مدول
يادآوري- مقادير كشش اوليه مندرج در استاندارد ملي ايران 29 ، نشان دهنده مبدأ واقعي مي باشد .
براي اندازه گيري مدول ، ابتدا قسمت صاف يا خطي منحني نيرو- ازدياد طول را تا نقطه مبدأ در نزديكي نقطه صفر ادامه دهيد و سپس نقطه Secant 5 يا 2 درصد ( طبق شكل 2 ) را با توجه به ازدياد طول نخ تا حد پارگي رسم نماييد .
مدول را بر حسب ميلي نيوتن بر تكس از طريق فرمول هاي زير محاسبه كنيد :
20 × ( نيرو بر حسب ميلي نيوتن در ازدياد طول 5 درصد )
___________________________________________________________ = مدول Secant 5 درصد
چگالي خطي نخ ( تكس )
( نيرو بر حسب ميلي نيوتن در ازدياد طول 2 درصد ) × 50
____________________________________________________________ = مدول Secant 2 درصد
چگالي خطي نخ ( تكس )
نتايج بدست آمده را تا سه رقم اعشار بيان كرده و مقدار مدول Secant ( 2 يا 5 درصد ) مورد نظر را همراه با نتايج ، گزارش نماييد .
7-6 تعيين ثبات رنگ در برابر نور
آزمون ثبات رنگ نخ در برابر نور بايد طبق استاندارد ملي ايران 4084 ( روش دوم ) انجام گيرد .
7-7 تعيين جمع شدگي در حمام روغن
7-7-1 دستگاه و وسايل لازم
7-7-1-1 حمام روغن
حمام روغن بايد داراي عمق كافي براي غوطه وري كامل آزمونه ها باشد و بتواند دما را بين 90 تا 150 درجه سلسيوس با دقت 5/0 ± درجه سلسيوس ، نگهدارد .
عمق حمام بايد به گونه اي باشد تا وزنه هاي متصل به نخ با كف حمام در تماس نباشد .
يادآوري- در صورت عدم تعيين دماي حمام ، ميزان دما را براي نخ هاي پلي پروپيلن 130 درجه سلسيوس و براي نخ هاي پلي اتيلن ( با جرم مخصوص بالا ) ، 100 درجه سلسيوس در نظر بگيريد .
7-7-1-2 روغن
اين روغن نبايد بر روي آزمونه تأثير گذاشته و در دماي 150 درجه سلسيوس تجزيه شود . مايع مناسب ، روغن سيليكون با ويسكوزيته 103 × 50 پاسكال ثانيه مي باشد .
) X20 × ( نيرو در نقطه
% 5 Secant مدول = _____________________________
چگالي خطي ( تكس )
7-7-1-3 نگهدارنده آزمونه
اين نگهدارنده بايد قادر به غوطه ور نمودن كامل آزمونه در حمام باشد .
يادآوري- از سيم قطور با شكل مناسب مي توان استفاده نمود .
7-7-1-4 سيم يا ورق سربي
از ورق يا سيم سربي براي ساختن وزنه جهت اعمال كشش به آزمونه ، استفاده مي شود .
7-7-2 آزمونه ها
براي انجام آزمون ، 5 آزمونه ، هر يك با طول تقريبي 300 ميلي متر مورد نياز مي باشد .
7-7-3 روش آزمون
چگالي خطي نخ نواري را طبق بند 7-1 محاسبه كنيد . جرم وزنه ها را ( برحسب گرم ) طبق فرمول زير تعيين نماييد :
جرم وزنه ( گرم ) = [ چگالي خطي نخ ( تكس ) × 05/0 ] ± 1 %
يك انتهاي آزمونه را به نگهدارنده و به انتهاي ديگر آن به وزنه ، آويزان نماييد .
روي هر آزمونه ، دو علامت به صورت زير بزنيد :
الف- فاصله بين دو علامت حداقل 250 ميلي متر باشد .
ب- فاصله علامت بالايي از نگهدارنده آزمونه حداقل 10 ميلي متر باشد .
پ- فاصله علامت پاييني از نقطه اتصال وزنه به آزمون ، حداقل 10 ميلي متر باشد .
فاصله داخلي بين دو علامت را وقتي كه آزمونه ها به طور عمودي به نگهدارنده آويخته شده و به وسيله وزنه ها تحت كشش قرار گرفته اند را با دقت 5/0 ± ميلي متر اندازه بگيريد . آزمونه ها را به مدت 1 ± 20 ثانيه در روغن غوطه ور نماييد .
آزمونه ها را پس از خارج نمودن از حمام روغن به مدت 10 دقيقه به صورت افقي روي كاغذ خشك كن قرار دهيد تا خنك شوند .
وغن اضافي را از آزمونه ها خارج كرده و مجدداً آن را روي نگهدارنده آزمونه به صورت عمودي قرار داده و فاصله بين دو علامت را اندازه گيري نماييد .
7-7-4 روش محاسبه و بيان نتايج
جمع شدگي هر آزمونه را طبق فرمول زير محاسبه كنيد .
( L2 – L1 )
= جمع شدگي ( درصد ) ________________ × 100
L1
به طوري كه :
1L = طول اوليه آزمونه بر حسب ميلي متر
2L = طول نهايي آزمونه بر حسب ميلي متر
7-7-5 گزارش آزمون
گزارش آزمون بايد حاوي اطلاعات زير باشد :
الف- ذكر شماره اين استاندارد
ب- جزئيات مربوط به نمونه مورد آزمون
پ- نتايج بدست آمده طبق بند 7-7-4
7-8 تعيين جمع شدگي در هواي داغ
7-8-1 اصول كار
آزمونه در دستگاه معين با دماي مشخص گرم شده و جمع شدگي آن تعيين مي گردد .
7-8-2 دستگاه لازم
7-8-2-1 دستگاه اندازه گيري جمع شدگي حرارتي
اين دستگاه از يك خشك كن تشكيل شده كه يك انتهاي آزمونه روي ريلهاي آن نصب شده و انتهاي ديگر آن از روي غلتك كشش كه به عقربه متصل شده ، عبور مي كند . به منظور محكم
نگهداشتن آزمونه ، انتهاي آن را به وزنه گيره اي متصل نماييد .
7-8-3 آزمونه ها
براي انجام آزمون ، حداقل 5 آزمونه را با ابعاد متناسب با خشك كن ( طبق بند 7-8-2-1 ) ، آماده كنيد . آزمونه ها را با فاصله حداقل 10 متر از يكديگر تهيه نماييد .
7-8-4 روش آزمون
دماي دستگاه را طبق توافق طرفين ذينفع تنظيم كنيد . در غير اين صورت دما را براي نخ هاي
پلي پروپيلن روي 130 درجه سلسيوس و براي نخ هاي پلي اتيلن ( جرم مخصوص بالا ) روي 100 درجه سلسيوس تنظيم نماييد . آزمونه را روي ريل دستگاه نصب كرده و به آن وزنه 14/9 گرمي آويزان نماييد . ريل را به طرف جلو بكشيد تا آزمونه بين دو صفحه داغ به مدت 2 دقيقه قرار گيرد . سپس جمع شدگي نخ را از روي عقربه متصل به صفحه مدرج ثبت كنيد .
در صورت لزوم ، جمع شدگي باقي مانده را پس از خارج كردن نخ از دستگاه تعيين نماييد .
آزمون را براي ساير آزمونه ها تكرار كنيد .
7-8-5 روش محاسبه نتايج
ميانگين حسابي 5 آزمونه را محاسبه كنيد .
7-8-6 گزارش آزمون
گزارش آزمون بايد حاوي اطلاعات زير باشد :
الف- ذكر شماره اين استاندارد
ب- جزئيات مربوط به نمونه مورد آزمون
پ- دماي دستگاه در حين انجام آزمون
ت- نتايج بدست آمده طبق بند 7-8-5
ث- در صورت لزوم ، ميانگين جمع شدگي باقي مانده
|
ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN |
| Institute of Standards and Industrial Research of Iran |
| ISIRI NUMBER |
| 7618
|
|
Textiles- Polyolefin tape yarns- Test methods
1st. Revision
|
1- تا تدوين اين استاندارد به استاندارد BS 5139 رجوع كنيد .
2- تا تدوين اين استاندارد به استاندارد BS 3412 رجوع كنيد .
2- Fibrillation
1- تا تدوين اين استاندارد به استاندارد BS 4859 ( بند 4-1 ) مراجعه كنيد .
آخرین خبرها
درباره ما
شرکت فروردین تک ماشین 18 سال تجربه در زمینه عرضه دستگاه های تست و به ویژه دستگاه های تست کشش یونیورسال دارد. و در این مدت، افزون بر 1500 دستگاه تست به صنایع، دانشگاه ها و مراکز پژوهشی عرضه نموده است.