دستگاه تست کشش (آزمون استحکام و مقاومت کششی) نخ های نواری پلی اولفین طبق استاندارد ملی 7618

 دستگاه آزمون و تست استحکام و مقاومت کششی نخ های نواری پلی اولفین طبق استاندارد ملی 7618 

 

فراتست عرضه کننده دستگاه های تست

0912-1508626

021-88705040

 

منبع‌ و مأخذي‌ كه‌ براي‌ تهيه‌ اين‌ استاندارد به‌ كار رفته‌ به‌ شرح‌ زير است‌ :

 

BS 4611 : 1989   Polyolefin tape yarns- Test methods

 

نساجي – نخ هاي نواري پلي الفيني – روش هاي آزمون

 

1          هدف

هدف از تدوين اين استاندارد ، تعيين روش هاي آزمون نخ هاي نواري پلي الفيني و فرآورده هاي آن
( به غير از طنابها ) كه در صنعت نساجي مورد استفاده قرار مي گيرند ، مي باشد .

 

2          دامنه كاربرد

اين استاندارد در مورد نخ هاي نواري پلي الفيني به شرح زير كاربرد دارد :

الف- نخ هاي نواري از جنس پلي پروپيلن طبق استاندارد ملي ايران …1

ب- نخ هاي نواري از جنس پلي اتيلن طبق استاندارد ملي ايران …2

پ- كوپليمرهاي پروپيلن و اتيلن و مخلوط فيزيكي از پليمرهاي الفيني

 

3          مراجع الزامي

مدارك الزامي زير حاوي مقرراتي است كه در متن اين استاندارد به آنها ارجاع داده شده است . بدين ترتيب آن مقررات جزئي از اين استاندارد محسوب مي شود . در مورد مراجع داراي تاريخ چاپ و / يا تجديدنظر ، اصلاحيه ها و تجديد نظرهاي بعدي اين مدارك مورد نظر نيست . معهذا بهتر است كاربران ذينفع اين استاندارد ، امكان كاربرد آخرين اصلاحيه ها و تجديدنظرهاي مدارك الزامي زير را مورد بررسي قرار دهند . در مورد مراجع بدون تاريخ چاپ و / يا تجديدنظر ، آخرين چاپ و / يا تجديدنظر آن مدارك الزامي ارجاع داده شده مورد نظر است .

استفاده از مراجع زير براي كاربرد اين استاندارد الزامي است :

3-1 استاندارد ملي ايران 28 : سال 1383 نساجي- اندازه گيري چگالي خطي ( نمره ) نخ بصورت كلاف

3-2 استاندارد ملي ايران 29 : سال 1381 منسوجات- روش تعيين نيرو و ازدياد طول تا حد پارگي نخ تك رشته

3-3 استاندارد ملي ايران 32 : سال 1380 اندازه گيري تاب نخ به روش شمارش مستقيم

3-4 استاندارد ملي ايران 948 : سال 1370 محيط هاي استاندارد براي آماده كردن آزمايش منسوجات

3-5 استاندارد ملي ايران 1231 : سال 1353 نامگذاري مشخصات نخ و طرز نوشتن آنها

3-6 استاندارد ملي ايران 1243 : سال 1381 منسوجات- تعيين ضخامت منسوجات و كالاهاي نساجي

3-7 استاندارد ملي ايران 4084 : سال 1376 روش تعيين ثبات رنگ در مقابل نور مصنوعي- لامپ قوس گزنون

3-8 BS 3412 : 1992  Methods of specifying general purpose polyethylene materials for moulding and extrusion

3-9 BS 4859 : 1989  Methods for test for fabrics produced from polyolefin tape yarns

3-10 BS 5139 : 1991  Method of specifying general purpose polypropylene and propylene copolymer materials for moulding and extrusion

4          اصطلاحات و تعاريف

در اين استاندارد اصطلاحات و / يا واژه ها با تعاريف زير به كار مي رود :

4-1          نخ نواري

نخ تخت يا مسطحي است كه نسبت عرض به ضخامت آن زياد بوده و به صورت فيلم يا فرآيند ذوب ريسي تهيه مي گردد .

4-2          نخ فرآوري شده1

نخ حاصل از نخ نواري پس از مراحلي مثل تاب دادن ، فيبريله كردن2 و چند لا كردن ، مي باشد .

4-3          بسته نخ

طولي از نخ كه براي حمل ، نگهداري و مراحل توليد به شكل مناسبي مثل كيك ( بسته هاي استوانه اي شكل بدون بوبين ) ، كلاف ، قرقره ، بوبين ، ماسوره و امثال آن پيچيده مي شود .

4-4          مدول Secant

مدول Secant عبارتست از شيب خطي كه از مبدأ واقعي تا هر نقطه واقع بر روي منحني نيرو- ازدياد طول رسم مي گردد .

 

يادآوري- به طور تجربي مدول يانگ ( E ) به دو روش از روي منحني نيرو- ازدياد طول محاسبه مي گردد . يك روش مدول تانژانت ( Et ) مي باشد كه عبارتست از شيب خطي كه از مبدأ واقعي تا اولين نقطه بر روي منحني رسم مي گردد و روش ديگر مدول Secant ، ( Es ) طبق بند 4-4 مي باشد .

5          شرايط محيطي استاندارد جهت آماده سازي آزمونه و انجام آزمون

دماي محيط جهت انجام آزمون 2 ± 20 درجه سلسيوس مي باشد . در موارد اختلاف ، جهت آماده سازي و انجام آزمون بايد از شرايط محيطي استاندارد ، طبق استاندارد ملي ايران 948 ( دماي 2 ± 20 درجه سلسيوس و رطوبت نسبي 2 ± 65 درصد ) استفاده نمود .

 

يادآوري- الياف پلي الفيني وقتي در معرض نور شديد خورشيد قرار مي گيرند ، تجزيه مي شوند . چنانچه اين عامل حائز اهميت باشد ، بايد درجه پايداري آنها طبق توافق طرفين ذينفع تعيين گردد .

 

6          تهيه آزمونه

6-1          نمونه برداري از بسته نخ

از هر محموله به ازاي هر تن ، به طور تصادفي 5 بسته يا نمونه اي معادل حداقل 5 بسته انتخاب كنيد .

6-2          تعداد آزمونه

براي هر آزمون ، از هر بسته نخ ، يك آزمونه انتخاب نماييد .

 

7          روش هاي آزمون

7-1          تعيين چگالي خطي ( نمره )

7-1-1        كليات

روش آزمون طبق استاندارد ملي ايران 28 مي باشد . نمونه ها را به مدت 24 ساعت در شرايط محيطي استاندارد ( طبق بند 5 ) قرار دهيد . در اين روش چگالي خطي نخ برحسب تكس ، به دو صورت تعيين مي گردد :

الف ) تعيين جرم نخ در شرايط محيطي استاندارد ( انتخاب 1 )

ب ) تعيين جرم نخ پس از استخراج مواد اضافي و قرار گرفتن در شرايط محيطي استاندارد
( انتخاب 4 )

7-1-2       اصول كار

كلافهاي نخ با طول معين ، در شرايط محيطي استاندارد يا پس از استخراج مواد اضافي در شرايط محيطي استاندارد ، توزين مي گردند . با مشخص نمودن طول و جرم هر كلاف ، چگالي خطي نخ برحسب تكس محاسبه مي گردد .

7-1-3        دستگاه و وسايل لازم

7-1-3-1     دستگاه كلاف پيچ

محيط كلاف پيچ يك متر مي باشد . از ساير دستگاههاي كلاف پيچ در صورتي كه محيط اسمي آن كمتر از 900 ميلي متر نباشد ، مي توان استفاده نمود . اين دستگاه مي تواند به صورت دستي يا برقي بوده و بايد مجهز به وسيله اي جهت اعمال كشش قابل تنظيم و حركت نخ به صورت رفت و برگشتي باشد تا در هنگام پيچش ، از روي هم پيچيدن نخ در يك نقطه جلوگيري نمايد .

7-1-3-2     ترازو

دقت ترازو بايد 2/0 درصد باشد .

7-1-4        روش آزمون

7-1-4-1     تهيه كلاف

از هر بسته نخ توسط كلاف پيچ ، يك كلاف 10 متري تهيه كنيد . به هنگام پيچيدن كلاف ، به نخ كشش كافي اعمال كنيد تا اطمينان حاصل شود كه محيط كلاف بيش از 25/0 ± درصد با محيط كلاف پيچ اختلاف نداشته باشد . نخ را به گونه اي كه در مرحله بعدي فرآيند توليد ، تحت كشش قرار مي گيرد ، از بسته باز كنيد .

به منظور دقت بيشتر ، مي توان كلاف 50 متري تهيه نمود .

7-1-4-2     توزين كلافها ( روش 1 )

كلافها را به مدت 24 ساعت در شرايط محيطي استاندارد ( طبق بند 5 ) قرار داده و سپس هر كلاف را با دقت 2/0 درصد توزين نماييد .

7-1-4-3     توزين كلافها ( روش 2 )

مواد غير ليفي را از كلافها طبق روش مناسب شرح داده شده در استاندارد ملي ايران …1 خارج كنيد . سپس كلافها را به مدت 24 در شرايط محيطي ( طبق بند 5 ) قرار داده و هر كلاف را با دقت 2/0 درصد توزين نماييد .

7-1-4-4     روش محاسبه نتايج

چگالي خطي هر كلاف را برحسب تكس به صورت زير محاسبه كنيد :

M × 1000

= چگالي خطي ( تكس )_______________

NL

به طوري كه :

L = محيط واقعي كلاف پيچ بر حسب متر

M = جرم كلاف بر حسب گرم

N = تعداد دور نخ در كلاف پيچ

7-2          تعيين پهنا

پهناي نخ نواري به وسيله صفحه شطرنجي با تقسيم بندي 05/0 ميلي متر كه بر روي عدسي چشمي ( طبق شكل 1 ) يا ميكروسكوپ پروژكتينا قرار گرفته ، اندازه گيري مي شود .

از هر بسته نخ ، يك نمونه را آزمايش نموده و عرض نخ را با تقريب 1/0 ميلي متر ثبت نماييد .

7-3          تعيين ضخامت

ضخامت نخ نواري طبق استاندارد ملي ايران 1243 اندازه گيري مي گردد . سطح پايه فشارنده دستگاه ضخامت سنج بايد ( 1 ± 100 ) ميلي متر مربع با قطر ( 05/0 ± 28/11 ) ميلي متر باشد .

يادآوري 1- اين روش براي نخ هاي نواري با خطوط برجسته1 ( شياردار ) مناسب نمي باشد .

 

يادآوري 2- فشار 01/0 ± 1 كيلو پاسكال بايد روي تمام سطح پايه فشارنده ، اعمال شود .

 

7-4          تعيين تاب

7-4-1        اصول كلي

تاب نخ يك لا و چند لا طبق استاندارد ملي ايران 32 اندازه گيري مي گردد و به صورت تعداد تاب در واحد طول گزارش مي شود .

7-4-2        دستگاه لازم

7-4-2-1     دستگاه تاب سنج

اين دستگاه بايد داراي يك گيره ثابت ، يك گيره چرخان در دو جهت ترجيحاً به كمك چرخ دنده و شمارنده بوده و شمارنده آن بايد قادر به ثبت تعداد چرخش گيره متحرك با دقت 1/0 دور باشد . فاصله بين دو گيره دستگاه بايد حداقل تا 25/0 متر قابل تنظيم بوده و مجهز به سيستمي براي اعمال كشش به آزمونه قبل از انجام آزمون باشد .

7-4-3        نمونه برداري

آزمونه ها را طبق بند 6-1 انتخاب كنيد . آزمونه ها نبايد از يك متري انتهاي بسته برداشته شوند . به علت بالا بودن تاب زنده در نخ هاي نواري پلي الفيني و به منظور جلوگيري از باز شدن تاب قبل از انجام آزمون ، پيشنهاد مي گردد كه آزمونه ها در حين انجام آزمون از بسته بريده و جدا نشوند . طول آزمونه بايد به اندازه اي باشد تا به راحتي در داخل گيره هاي دستگاه قرار گيرد . در بين هر آزمون ، مقداري از نخ را باز كرده و دور بريزيد .

آزمونه ها را از بسته هاي نخ با اندازه معمولي ( مشابه با اندازه مورد مصرف در مرحله بعدي فرآيند توليد ) انتخاب كنيد . روش اندازه گيري تاب را مي توان طبق توافق طرفين ذينفع تغيير داد ولي بايد توجه نمود كه در صورت باز شدن نخ از بالاي بسته ، تعداد تاب تغيير كرده و چنانچه نخ از پهلوي بسته باز شود ، در تعداد تاب تغييري به وجود نمي آيد . بنابراين روش باز كردن نخ از بسته بايد در گزارش آزمون قيد گردد .

7-4-4        روش آزمون

براي اطمينان از تجديد پذيري نتايج ، آزمونه ها را با اعمال كشش 1 ± 5 ميلي نيوتن بر تكس در گيره هاي دستگاه قرار دهيد . با گردش گيره چرخان ، تاب نخ را باز كنيد . سوزني را در بين الياف يا اجزاي نخ حركت دهيد تا باز شدن تاب مشخص شود .

طول آزمونه و تعداد گردش گيره چرخان را پس از باز شدن تاب آزمونه با دقت 1/0 دور ، ثبت كنيد . در صورتي كه اندازه گيري تاب هر لاي نخ مورد نظر باشد ، بايد ابتدا تاب نخ چند لا را باز كنيد . جهت جلوگيري از تغيير تاب ، ابتدا و انتهاي هر لا را محكم نموده و تاب هر لا را توسط دستگاه تاب سنج اندازه گيري كنيد .

7-4-5        روش محاسبه و بيان نتايج

تاب در متر نخ را با تقسيم ميانگين مقادير بدست آمده بر طول آزمونه ، محاسبه كنيد . جهت تاب را ( S يا Z ) طبق استاندارد ملي ايران 1231 تعيين و همراه با روش باز كردن نخ از بسته ( طبق بند 7-4-3 ) ، گزارش نماييد .

7-4-6        گزارش آزمون

گزارش آزمون بايد حاوي اطلاعات زير باشد :

الف- ذكر شماره اين استاندارد

ب- جزئيات مربوط به نمونه مورد آزمون

پ- نتايج بدست آمده طبق بند 7-4-5

7-5          تعيين نيروي پارگي ، استحكام ، ازدياد طول و مدول الاستيك

7-5-1        اصول كلي

آزمون را طبق استاندارد ملي ايران 29 انجام دهيد . طول آزمونه بايد 250 ميلي متر و سرعت انجام آزمون 250 ميلي متر بر دقيقه باشد . نيرو و ازدياد طول تا حد پارگي نمونه را محاسبه نماييد .

استحكام نخ را با تقسيم نيرو تا حد پارگي بر چگالي خطي نخ ( طبق بند 7-1 ) تا سه رقم اعشار محاسبه و بر حسب ميلي نيوتن بر تكس گزارش كنيد .

7-5-2        مدول الاستيك

با توجه به درصد ازدياد طول تا حد پارگي نخهاي نواري ( E%) ، رابطه بين مدول الاستيك و مدول Secant به صورت زير مي باشد :

E% > 5                   مدول الاستيك  =  5 درصد  Secant مدول

2 < E% < 5                       مدول الاستيك  =  2 درصد  Secant مدول

 

يادآوري- مقادير كشش اوليه مندرج در استاندارد ملي ايران 29 ، نشان دهنده مبدأ واقعي مي باشد .

 

براي اندازه گيري مدول ، ابتدا قسمت صاف يا خطي منحني نيرو- ازدياد طول را تا نقطه مبدأ در نزديكي نقطه صفر ادامه دهيد و سپس نقطه Secant 5 يا 2 درصد ( طبق شكل 2 ) را با توجه به ازدياد طول نخ تا حد پارگي رسم نماييد .

مدول را بر حسب ميلي نيوتن بر تكس از طريق فرمول هاي زير محاسبه كنيد :

 

20 × ( نيرو بر حسب ميلي نيوتن در ازدياد طول 5 درصد )

___________________________________________________________ = مدول Secant 5 درصد

چگالي خطي نخ ( تكس )

( نيرو بر حسب ميلي نيوتن در ازدياد طول 2 درصد ) × 50

____________________________________________________________ = مدول Secant 2 درصد

چگالي خطي نخ ( تكس )

 

نتايج بدست آمده را تا سه رقم اعشار بيان كرده و مقدار مدول Secant ( 2 يا 5 درصد ) مورد نظر را همراه با نتايج ، گزارش نماييد .

7-6          تعيين ثبات رنگ در برابر نور

آزمون ثبات رنگ نخ در برابر نور بايد طبق استاندارد ملي ايران 4084 ( روش دوم ) انجام گيرد .

7-7          تعيين جمع شدگي در حمام روغن

7-7-1        دستگاه و وسايل لازم

7-7-1-1     حمام روغن

حمام روغن بايد داراي عمق كافي براي غوطه وري كامل آزمونه ها باشد و بتواند دما را بين 90 تا 150 درجه سلسيوس با دقت 5/0 ± درجه سلسيوس ، نگهدارد .

عمق حمام بايد به گونه اي باشد تا وزنه هاي متصل به نخ با كف حمام در تماس نباشد .

 

يادآوري- در صورت عدم تعيين دماي حمام ، ميزان دما را براي نخ هاي پلي پروپيلن 130 درجه سلسيوس و براي نخ هاي پلي اتيلن ( با جرم مخصوص بالا ) ، 100 درجه سلسيوس در نظر بگيريد .

 

7-7-1-2     روغن

اين روغن نبايد بر روي آزمونه تأثير گذاشته و در دماي 150 درجه سلسيوس تجزيه شود . مايع مناسب ، روغن سيليكون با ويسكوزيته 103 × 50 پاسكال ثانيه مي باشد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

) X20 × ( نيرو در نقطه

% 5 Secant مدول = _____________________________

چگالي خطي ( تكس )

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7-7-1-3     نگهدارنده آزمونه

اين نگهدارنده بايد قادر به غوطه ور نمودن كامل آزمونه در حمام باشد .

 

يادآوري- از سيم قطور با شكل مناسب مي توان استفاده نمود .

 

7-7-1-4     سيم يا ورق سربي

از ورق يا سيم سربي براي ساختن وزنه جهت اعمال كشش به آزمونه ، استفاده مي شود .

7-7-2        آزمونه ها

براي انجام آزمون ، 5 آزمونه ، هر يك با طول تقريبي 300 ميلي متر مورد نياز مي باشد .

7-7-3        روش آزمون

چگالي خطي نخ نواري را طبق بند 7-1 محاسبه كنيد . جرم وزنه ها را ( برحسب گرم ) طبق فرمول زير تعيين نماييد :

 

جرم وزنه ( گرم ) = [ چگالي خطي نخ ( تكس ) × 05/0 ] ± 1 %

 

يك انتهاي آزمونه را به نگهدارنده و به انتهاي ديگر آن به وزنه ، آويزان نماييد .

روي هر آزمونه ، دو علامت به صورت زير بزنيد :

الف- فاصله بين دو علامت حداقل 250 ميلي متر باشد .

ب- فاصله علامت بالايي از نگهدارنده آزمونه حداقل 10 ميلي متر باشد .

پ- فاصله علامت پاييني از نقطه اتصال وزنه به آزمون ، حداقل 10 ميلي متر باشد .

فاصله داخلي بين دو علامت را وقتي كه آزمونه ها به طور عمودي به نگهدارنده آويخته شده و به وسيله وزنه ها تحت كشش قرار گرفته اند را با دقت 5/0 ± ميلي متر اندازه بگيريد . آزمونه ها را به مدت 1 ± 20 ثانيه در روغن غوطه ور نماييد .

آزمونه ها را پس از خارج نمودن از حمام روغن به مدت 10 دقيقه به صورت افقي روي كاغذ خشك كن قرار دهيد تا خنك شوند .

 

وغن اضافي را از آزمونه ها خارج كرده و مجدداً آن را روي نگهدارنده آزمونه به صورت عمودي قرار داده و فاصله بين دو علامت را اندازه گيري نماييد .

7-7-4        روش محاسبه و بيان نتايج

جمع شدگي هر آزمونه را طبق فرمول زير محاسبه كنيد .

( L2 – L1 )

= جمع شدگي ( درصد ) ________________ × 100

L1

به طوري كه :

1L = طول اوليه آزمونه بر حسب ميلي متر

2L = طول نهايي آزمونه بر حسب ميلي متر

7-7-5        گزارش آزمون

گزارش آزمون بايد حاوي اطلاعات زير باشد :

الف- ذكر شماره اين استاندارد

ب- جزئيات مربوط به نمونه مورد آزمون

پ- نتايج بدست آمده طبق بند 7-7-4

7-8          تعيين جمع شدگي در هواي داغ

7-8-1        اصول كار

آزمونه در دستگاه معين با دماي مشخص گرم شده و جمع شدگي آن تعيين مي گردد .

7-8-2        دستگاه لازم

7-8-2-1     دستگاه اندازه گيري جمع شدگي حرارتي

اين دستگاه از يك خشك كن تشكيل شده كه يك انتهاي آزمونه روي ريلهاي آن نصب شده و انتهاي ديگر آن از روي غلتك كشش كه به عقربه متصل شده ، عبور مي كند . به منظور محكم
نگهداشتن آزمونه ، انتهاي آن را به وزنه گيره اي متصل نماييد .

 

7-8-3        آزمونه ها

براي انجام آزمون ، حداقل 5 آزمونه را با ابعاد متناسب با خشك كن ( طبق بند 7-8-2-1 ) ، آماده كنيد . آزمونه ها را با فاصله حداقل 10 متر از يكديگر تهيه نماييد .

7-8-4        روش آزمون

دماي دستگاه را طبق توافق طرفين ذينفع تنظيم كنيد . در غير اين صورت دما را براي نخ هاي
پلي پروپيلن روي 130 درجه سلسيوس و براي نخ هاي پلي اتيلن ( جرم مخصوص بالا ) روي 100 درجه سلسيوس تنظيم نماييد . آزمونه را روي ريل دستگاه نصب كرده و به آن وزنه 14/9 گرمي آويزان نماييد . ريل را به طرف جلو بكشيد تا آزمونه بين دو صفحه داغ به مدت 2 دقيقه قرار گيرد . سپس جمع شدگي نخ را از روي عقربه متصل به صفحه مدرج ثبت كنيد .

در صورت لزوم ، جمع شدگي باقي مانده را پس از خارج كردن نخ از دستگاه تعيين نماييد .

آزمون را براي ساير آزمونه ها تكرار كنيد .

7-8-5        روش محاسبه نتايج

ميانگين حسابي 5 آزمونه را محاسبه كنيد .

7-8-6        گزارش آزمون

گزارش آزمون بايد حاوي اطلاعات زير باشد :

الف- ذكر شماره اين استاندارد

ب- جزئيات مربوط به نمونه مورد آزمون

پ- دماي دستگاه در حين انجام آزمون

ت- نتايج بدست آمده طبق بند 7-8-5

ث- در صورت لزوم ، ميانگين جمع شدگي باقي مانده

 

 

 

 

ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN

 
Institute of Standards and Industrial Research of Iran
 
ISIRI NUMBER
 
7618

 

 

Textiles- Polyolefin tape yarns- Test methods

 

1st. Revision

 

 

 

1- تا تدوين اين استاندارد به استاندارد BS 5139 رجوع كنيد .

2- تا تدوين اين استاندارد به استاندارد BS 3412 رجوع كنيد .

1- Derived yarn

2- Fibrillation

1- تا تدوين اين استاندارد به استاندارد BS 4859 ( بند 4-1 ) مراجعه كنيد .

1- Ridged tape

یک پاسخ ارسال نمایید