كالاي نساجي ازجنس شيشه ـ پارچه هاي تاروپودي ـ تعيين نيروي كشش وازديادطول تاحدپارگي به روش نواري ـ روش آزمون

فراتست عرضه کننده دستگاه های تست

0912-1508626

021-88705040

1               هدف ودامنه كاربرد

هدف اتدوين اين استانداردتعيين نيروي كشش وازديادطول تاحدپارگي نوارهاي نخ كش شده كالاي نساجي ازجنس شيشه كه درمحيط استانداردآماده شده اند،ميباشد.

اين روش براي كالاي نساجي ازجنس شيشه آغشته شده به آهارياموادپركننده ونيزآغشته نشده كاربرددارد،امابراي كالاي نساجي ازجنس شيشه روكش شده باپلاستيكهاولاستيك كاربردندارد(به پيوست اطلاعاتي الف رجوع شود).

2               مراجع الزامي

مدارك الزامي زيرحاوي مقرراتي است كه درمتن استانداردبه آنها ارجاع شده است. بدين ترتيب آن مقررات جزئي ازاين استانداردمحسوب مي شود.درموردمراجع داراي تاريخ چاپ و/ياتجديد، اصلاحيه ها وتجديدنظرهاي بعدي اين مدارك موردنيازنيست.معهذابهتراست كاربران ذينفع اين استاندارد،امكان كاربرد آخرين اصلاحيه هاوتجديدنظرهاي مدارك الزامي زيرراموردبررسي قراردهند.درموردمراجع بدون تاريخ چاپ و/ياتجديدنظر،آخرين چاپ وياياتجديدنظرآن مدارك الزامي ارجاع داده شده موردنظراست. استفاده ازمراجع زيربراي كاربرداين استانداردالزامي است.

2 ـ 1             استاندارد ملي ايران948سال1370:محيطهاي استاندارد براي آماده كردن آزمايش منسوجات.

2 ـ2        استانداردملي ايران 2117سال 1382:پلاستيكها شرايط محيطي استاندارد براي رسيدن به شرايط تثبيت وآزمون.

3            اصطلاحات وتعاريف

دراين استاندارداصطلاحات ويا/واژها باتعاريف زيربكارميرود:

3 ـ 1       طول سنجه¹:عبارت است ازطولي ازآزمونه تحت كشش اوليه معين كه بين دوفك قراردارد،وفكهادرموقعيت نقطه شروع هستند.

3 ـ 2         نيروي پارگي²:حداكثرنيروي موردنيازبراي پاره كردن آزمونه درآزمون كشش.

3 ـ 3       كشش،ازديادطول³:افزايش طول آزمونه تحت كشش كه معمولاًبرحسب درصدطول اوليه آزمونه بيان ميشود.

3 ـ 4          تكس:جرم1000مترنخ رابرحسب گرم،تكس گويند.

4              اصول

نواري ازمنسوج تاروپودي تامرحله گسيختن بوسيله دستگاه مكانيكي مناسب كه نيروي پارگي وازديادطول تاحدپارگي رانشان ميدهدكشيده ميشود.نيروي پاره شدن وازديادطول درنقطه پارگي ممكن است باقرائت مستقيم توسط تجهيزات نشان دهنده روي دستگاههاوياازروي منحني نيرو/ازديادطول ترسيم شده خوانده شود.

شرايط آزمون براي دونوع آزمونه مختلف:

– نوع اول  براي پارچه هاي بابافت سفت وشق(براي مثال پارچه هاي ضخيم تهيه شده ازنخهاي كلفت،يعني باچگالي خطي300تكس يابيشتر،ياپارچه هايي كه بافرايندتكميل ياماده سفت وشق

1- Initial gage length

2- Breaking force

3-Elongation,Extention

كننده به يكديگرمتصل ميشوند)استفاده ميشود.

– نوع دوم  براي پارچه هاي نرمتر(باتوجه به كاربردراحتتر)استفاده ميشود،بنابراين خطاي آزمون كاهش مي يابد.

5             وسايل لازم

5 ـ 1          دستگاه كشش

دستگاه كشش بايدداراي مشخصات مطابق بابندهاي 5 ـ 1 ـ 1تا5 ـ 1 ـ 4باشد.

5 ـ 1 ـ 1      يك زوج فك مناسب،مناسب برا نگهداشتن آزمونه.

فكها بايدپهن ترازعرض آزمونه ازقسمت نخ كش شده(بندهاي 7 ـ 1و7 ـ 2راببينيد)باشد،يعني عريضتراز50ميليمتر(يا25ميليمتر،بند7ـ 1راببينيد)باشد. فكها بايدپهن وموازي يكديگر باشند وفشار يكنواخت به كل عرض آزمونه اعمال وازصدمه ديدن وسرخورن آزمونه جلوگيري نمايند (براي مثال سيستم فشارروغني¹ يابادي² ممكن است نيازباشد).

صفحه فكهابايدترجيحاً مسطح وصيقلي باشند،اماوقتيكه نتوانندآزمونه رابطوررضايت بخشي                             نگهدارد ،فكهاباسطوح شيـاداردممكن است استفاده شود.كاغـذ،نمد،چرم ويا صفحـه هاي لاستيك

وپلاستيك ممكن است به عنوان ابزاركمي براي نگهداشتن بهترآزمونه استفاده شود.

فكها بايدطوري طراحي گردندكه محورآزمونه باجهت اعمال نيرودريك امتدادباشد.طول سنجه بين فكهابايد2±200ميليمتربراي آزمونه نوع اول و1±100براي آزمونه نوع دوم باشد.

1-Hydrolic

2- Pneumatic

5 ـ 1 ـ 2    دستگاه كشش

دستگاه مرجع بانرخ ثابت ازديادطول(CRE)¹قادربه ايجادسرعت كشش5±100ميليمتردقيقه براي آزمونه نوع اول و3±50ميليمتربردقيقه براي آزمونه نوع دوم باشد.انواع ديگري ازدستگاهها،يعني پاندولي(CRT)²ونرخ ثابت ازديادنيرو(CRL)³ممكن است استفاده شود،امابين نتايج بدست آمده ممكن است بادستگاه مرجع رابطه كلي نداشته باشند.علي رغم اين موضوع،روش CREبايدروش مرجع باشد.

درمورددستگاهاي CRTوCRL،سرعـت دستگاه بايدبنحوي تنظيم شودكه پارگي آزمونه درمحدوده2±5ثانيه رخ دهد،ياباتوافق طرفين ذينفع ،مدت زمان محاسبه شده ازطريق ازدياطول تاحدپارگي طبق معادله زير:

كه:

t_B زمان پاره شدن،برحسب ثانيه.

E₁ ازديادطول درنقطه پارگي،برحسب ميليمتر.

CRE نرخ ثابت ازديادطول،برحسب ميليمتر(ازجدول1)

5 ـ 1 ـ 3        طركارنشان دادن ياثبت نيروي بكاررفته براي آزمونه

درعمل بايدعاري ازنيروي اينرسي درسرعت تعيين شده براي آزمون باشد،حداكثرخطادرنمايش نيرودرشرايط مورداستفاده نبايدبيش ازيك درصدبانيروي واقعي اختلاف داشته باشد

1- Conatant Rate of Extention

2- Conatant Rate of Traverse

3- Conatant Rate of Load

 5 ـ 1 ـ 4           نحوه قرائت ياثبت ازدياطول آزمونه

درعمل بايدعاري ازنيروي اينرسي درسرعت تعيين شده براي آزمون باشدوصحت بايددرحدوديك درصدمقدارطول اندازه گيري شده يابهترباشد.

جدول يك

5 ـ 2         تجهيزات ديگر

5 ـ 2 ـ 1    شابلن(شكل1 راببينيد)،جهت برش نمونه آزمايشگاهي،اگرآزمونه نوع اول استفاده ميشوديك نمونه واسطه¹ به ابعاد350*370ميليمترتهيه گرددواگرآزمونه نوع دوم استفاده ميشوديك نمونه واسطه به ابعاد250*270ميليمترتهيه گردد.شابلن دوروزنه جهت علامت گذاشتن درمحدوده خارج قسمت مركزي (آزمايش)آزمونه ها(طول سنجه) دارد.

5 ـ 2 ـ 2      ابزاربرش مناسب،براي مثال چاقو،قيچي ياگردبر.

6            نمونه برداري1- Intermediate sample

حداقل يك مترازپارچه راجداودورريخته،سپس حدوديك مترنمونه سالم تهيه نمائيد.مگراينكه ويژگي محصول يامتقاضي آزمون خواسته ديگري باشد.

7            آزمونه ها

7 ـ 1        ابعاد

7 ـ 1 ـ 1   آزمونه نوع اول

طول آزمونه نوع اول بايد350ميليمترباشدكه براي طول سنجه 2±200ميليمترمناسب ميباشد.عرض آزمونه يعني قسمت نخ كش شده بايد50ميليمترباشد(بند7 ـ 2 ـ 7راببينيد).

7 ـ 1 ـ 2    آزمونه نوع دوم

طول آزمونه نوع اول بايد350ميليمترباشدكه براي طول سنجه 1±100ميليمترمناسب ميباشد.عرض آزمونه يعني قسمت نخ كش شده بايد25ميليمترباشد(بند7 ـ 2 ـ 7راببينيد).

7 ـ 1 ـ 3     پهناي مترادف¹

اگرتعدادنخ درتاروياپودپارچه كم است(براي مثال كمتراز3نخ درهرسانتيمتر)،پارچه با عرض بيش از50ميليمتربراي آزمونه نوع اول وبيش از25ميليمتربراي آزمونه نوع دوم ممكن است استفاده شود.

يادآوري        نتايج بدست آمده ازآزمونه هاباابعادمختلف وسرعتهاي كشش متفاوت برابرنيستندودربسياري از مواردقابل مقايسه نيستند.

   ـ 2           روش تهيه آزمونه1- Alternative width

به منظورجلوگيري ازازآسيب ديدن انتهاي آزمونه بوسيله فكهاي دستگاه روشهاي ويژه زيربراي تهيه آزمونه ضروري است.

7 ـ 2 ـ 1       يك صفحه مقاوم يامقواحداقل هم اندازه ابعادشابلن(طبق بند5 ـ 2 ـ 1)ببريد.

7 ـ 2ـ 2      پارچه رابطوركامل روي كاغذمقاوم يامقواپهن كنيد،بااطمينان ازاينكه تاروپودكاملاً مستقيم وبرهم عمودباشند.

7 ـ 2 ـ 3     شابلن(طبق بند5 ـ 2 ـ 1)راروي پارچه قراردهيدبطوريكه كل شابلن روي كاغذ مقاوم يامقواقرارگيردوبااستفاده ازابزاربرش(طبق بند5 ـ 2 ـ 2)،ازميان پارچه وكاغذمقاوم يامقوابه اندازه ابعادخارجي شابلن يك نمونه واسطه تهيه نماييد.براي آزمونه درجهت تارطول سنجه شابلن بايدموازي نخهاي تاروبراي آزمونه درجهت پودطول سنجه شابلن بايدموازنخهاي پودباشد.

7 ـ 2 ـ 4      بايك مدادنرم،بادقت جهت جلوگيري ازنخ كش شدن نخها،خط باريكي درطول لبه هاي داخلي ازدورزنه شابلن بكشيدوشابلن رابرداريد.

7 ـ 2 ـ 5    لبه هاي پارچه رابه اندازه75ميليمترباچسب مناسب آغشته نماييدوكاغذيامقوارابه آن بچسبانيد،قسمت مركزي بين دوخط كشيده شده بوسيله مدادرابدون تغييربگذاريد.

ياآوري       موادزيربراي آغشته كردن ليه هاي آزمونه پيشنهادميشوند:

1) لاستيك طبيعي يامحلول نئوپرن

2) محلولي ازپلي(بوتيل متاكريلات)درزايلن.

3 ) محلول پلي(متيل متاكريلات)دردي اتيل كتون يامتيل اتيل كتون.

لبه هاي منسوج همچنين ممكن است بين صفحه هاي پلي(وينيل بوتيل) بطوريكه قسمت مركزي رانپوشاندقرارگيرد.سطح بالاي آزمونه پرس شده بايك لايه ازكاغذمقاوم يامقواپوشانده ميشود و اتوي برقي براي نرم كردن پلي(وينيل بوتيل)كه باعث نفوذبسپاربه منسوج ميگردد،استفاده شود.4) رزين اپوكسي(بويژه براي موادبااستحكام بالا).

7 ـ 2 ـ 6    بعدازخشك شدن نمونه واسطه،نوارهايي به عرض 65و40ميليمتربه ترتيب براي آزمونه نوع اول ودوم عمودبرخطوط كشيده شده بوسيله مدادببريد،آزمونه هايي به ابعاد65*350و 40*250ميليمتربه ترتيب براي آزمونه هاي نوع اول ودوم بدست مي آيند.بنابراين هرآزمونه داراي يك قسمت مركزي پوشش نشده به طول 200ميليمتربراي آزمونه نوع اول و100ميليمتربراي آزمونه نوع دوم ميباشد،قسمت انتهائي آغشته شده براي هردونمونه75ميليمتراست(شكل1راببينيد).

7 ـ 2 ـ 7       بادقت نخهارابه تعدادمساوي ازلبه هاي طولي آزمونه جدانماييد تاعرض قسمت نخ كش شده 50ميليمتربراي آزمونه نوع اول و25ميليمتربراي آزمونه نوع دوم ياتاحدممكن نزديك به اين مقادير باشد.

درموردمنسوجات تهيه شده ازنخهاي بيش از300تكس(يعني منسوج بافته ازنيمچه نخ) وپارچه بابافت باز¹تعدادي ازنخهاراجدانماييد،بااطمينان ازاينكه عرض آزمونه تاحدممكن از50ميليمتر (نوع اول) يا25ميليمتر(نوع دوم)كمترنباشدويابه اين مقاديرنزديك باشد(بند7 ـ 1 ـ 3راببينيد).درچنين مواردي،تمام آزمونه ها ازيك پارچه مشابه، بايستي شامل تعدادنخ مشابه باشند،پهناي واقعي آزمونه بايداندازه گيري شود،متوسط عددي پنج آزمونه محاسبه ومقدارميانگين باتقريب يك ميليمتر، درگزارش آزمون گزارش شود.

8               شرايط محيطي براي آماده سازي وانجام آزمون

8 ـ 1            شرايط محيطي براي آماده سازي

آماده سازي آزمونه ها16 ساعت ،يايك دوره زمان توافقي بين طرفين دريكي ازمحيطهاي استاندارد طبق استانداردملي ايران2117ويا948 ميباشد.

8 ـ 2             شرايط محيطي آزمون

آزمون رادرشرايط محيطي مشابه باشرايط آماده سازي انجام دهيد.

9                روش آزمون

9 ـ 1        فاصله فكها(طبق بند5 ـ 1 ـ 1)روي 2±200ميليمتربراي آزمونه نوع اول و1±100 براي آزمونه نوع دوم تنظيم نماييدوازهم امتدادبودن فكهااطمينان حاصل نماييد.آزمونه رادريكي ازفكها بسته بطوريكه امتدادمحوري طولي آن ازنقاط مركزي لبه هاي جلويي فك بگذرد.قبل ازسفت كردن فك ديگر،وسط مقواراعمودبرمحورطولي آزمونه برش دهيدونيروي كشش اوليه رابه طول نواراعمال نماييد،اين كشش برابربا(25/0±1)درصدنيروي پارگي موردانتظاراست.سپس فك ديگررا سفت نماييد.

اگردستگاه آزمون(طبق بند5 ـ1)به يك ثبات(طبق بند5 ـ 1 ـ 3)ياكامپيوترمجهزاست،نيروي كشش اوليه را مي توان باجابجاكردن فكهااعمال نمود.مقدارنيروي كشش اوليه محاسبه شده بايد ازنيروي پارگي كم گردد.

9 ـ 2          فك متحرك رابكارانداخته وكشش راتاموقع پاره شدن تحت شرايط مناسب مطابق با نوع دستگاه وآزمونه مورداستفاده ،طبق بندهاي 5 ـ 1و7 ـ 1به ترتيب توضيح داده شده اعمال نماييد.

9 ـ3      نتايج نيروي پارگي راثبت نماييد.وقتيكه منسوج دردوياچندمرحله پاره ميشود (مثلاًدرموردپارچه هاي دوبل وياساختارپيچيده)حداكثرنيروي مشاهده شده درحين پاره شدن اولين سري نخهارابه عنوان نيروي پارگي پارچه ثبت نماييد،مگراينكه بين طرفين توافق ديگري صورت گيريد.

9 ـ 4          ازدياطول تاحدپارگي راباتقريب يك ميليمترثبت نماييد.

9 ـ 5     اگرپارگي آزمونه درمحدوده10ميليمتري ازفكها روي دهد،اين موضوع رادرگزارش آزمون ثبت نماييد،امانتايج رابراي محاسبه نيرووازديادطول تاحدپارگي حذف وآزمايش رابانمونه جديد تكرانماييد.

يادآوري       سه عامل وجوددارندكه پارگي درفكهاويانزديك به آنهااتفاق مي افتند،عبارتنداز:

ـ نقاط ضعيف درپارچه(اين بصورت اتفاقي توزيع ميشود).

ـ تمركزتنش درنزديكي فكها.

ـ آسيب ديدن آزمونه بوسيله فكها.

تشخيص بين عوامل فوق مشكل بوده ودرعمل غيرممكن است.بهترين اقدام حذف نتايج آنها است.معيـارآماري براي جداكردن مقاديرغيرعادي وجـوددارند،امادرآزمايشـات معمـولي پارچه ها بندرت بكارميروند.

10              بيان نتايج

10 ـ 1           نيروي پارگي

براي هرجهت (تاروپود)،مقدارميانگين عددي نيروي پارگي رابرحسب نيوتن محاسبه وتادورقم بعدازاعشارگردنماييد.بنابراين دوميانگين بدست آمده شامل نتايج اندازه گيري نيروي پارگي است.درمواريكه عرض آزمونه مطابق بامقادير25و50ميليمترنيست،نتايج بدست آمده ازبند9 ـ3 رابه عرض 50يا25ميليمترتبديل نماييد.

10 ـ 2           ازدياطول تاحدپارگي 

براي هرجهت (تاروپود)،ميانگين عددي ازديادطول تاحدپارگي(به دوشكل بيان ميشود) رابرحسب درصدطول اوليه آزمونه بين فكهامحاسبه نماييد.بنابراين دوميانگين بدست آمده شامل نتايج اندازه گيري ازديادطول تاحدپارگي است.

11               دقت

دقت اين روش آزمون مشخص نيست زيراداده هاي بين آزمايشگاهي دردست نيستند.داده هاي بين آزمايشگاهي ودقت آزمون درويرايش بعدي اضافه خواهدشد.

12               گزارش آزمون

گزارش آزمون بايدحاوي اطلاعات زيرباشد:

12 ـ 1            شماره اين استانداردملي.

12 ـ 2            تمام جزئيات موردنيازبراي شناسايي كالاي نساجي ازجنس شيشه آزمون شده.

12 ـ 3           روش نمونه برداري مورداستفاده،چنانچه باروش اين استاندارد ملي متفاوت باشد.

12 ـ 4           دماورطوبت نسبي انتخابي براي آماده سازي وانجام آزمون.

12 ـ 5           زمان آماده سازي،برحسب ساعت ،اگرغيراز16ساعت باشد.

12 ـ 6           تعدادتاروپودآزمونه،اگرباحداقل مقدارشرح داده شده متفاوت باشد.

فراتست عرضه کننده دستگاه های تست

0912-1508626

021-88705040